Stary Ratusz we Wrocławiu
Od początku swojego istnienia ratusz był świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych i miejscem reprezentacyjnym, gdzie władze Wrocławia podejmowały dostojnych gości. Tradycja ta przetrwała jest do dzisiaj.
W murach ratusza gościli najważniejsi światowi przywódcy, monarchowie, duchowni oraz artyści. W jego podziemiach znajduje się jeden z najstarszych lokali gastronomicznych w Europie – legendarna Piwnica Świdnicka.
Stary Ratusz we Wrocławiu jest unikatowym w skali europejskiej zabytkiem świeckiej architektury gotyckiej. To dwukondygnacyjna, trójtraktowa budowla na planie prostokąta z także prostokątnym aneksem budynku rady i ławy, przylegającym do północnej elewacji, oraz kwadratową wieżą.
Usytuowany w centrum miasta, powstawał w kilku etapach budowlanych na przestrzeni około 250 lat (od końca XIII w. aż po wiek XVI). Pełnił funkcję siedziby władz miejskich i wrocławskiego sądownictwa, służył wszystkim mieszkańcom miasta.
Najstarsza część ratusza powstała ok. 1299 r. Ta część, określana wówczas jako consistorium (łac. miejsce zgromadzeń), jest obecnie niemal całkowicie wchłonięta przez dalsze etapy budowlane. Wolno stojące consistorium składało się z dwutraktowej parterowej podpiwniczonej hali, nakrytej stropem oraz przylegającej od zachodu wieży. Po wykupieniu przez miasto od potomków dziedzicznego wójta jego praw, znacznie zwiększył się prestiż i kompetencje rady miejskiej. Konieczne stało się wybudowanie nowej siedziby radny. W latach 1328-1333 zbudowano drugi, znacznie mniejszy budynek praetorium (łac. siedziba przywódców), który mieścił Izbę Rady i Ławy. Budynek zamknął od północy plac sądowy z usytuowanym nań pręgierzem.
W latach 1343-1357 dobudowano kolejne pomieszczenia od strony placu sądowego: jednofilarową Salę Sądową na parterze i Salę Książęcą na piętrze, pełniącą funkcję kaplicy. Nadbudowano także piętro nad dawnym consistorium oraz nad pretorium. Oba budynki nakryto wspólnym dachem, sklepiono piwnicę i podwyższono wieżę. Około 1368 r. uruchomiono znajdujący się na niej zegar, którego dzwon godzinowy zachował się do dziś. Wejście od wschodu ozdobiono reprezentacyjnym portalem. O ostatecznym kształcie ratusza zdecydowała wielka przebudowa w latach 1470-1480, kiedy to powiększono budowlę o niemal połowę, dobudowując nowe pomieszczenia od południa, i nadano jej bardziej reprezentacyjny charakter.
Do nowo powstałego traktu południowego dobudowano trzy ryzality z bogato zdobionymi partiami piętra, nadwieszonymi w formie wykuszy. Trakty środkowy i północny nakryto wspólnym, wysokim dachem i ozdobiono bogato zdobionym szczytem ze sterczynami od strony wschodniej. Południowy trakt oraz aneks północno-wschodni przekryto osobnymi, niższymi dachami, również ozdobionymi od wschodu dekoracyjnymi szczytami. W 1510 r. elewację ratusza otynkowano i pokryto dekoracją malarską. Nieco później w Sali Sądowej i izbie rady umieszczono renesansowe portale, a już 18 października 1536 r. na wieży ratuszowej – nowy, herb Wrocławia. W 1548 r. od strony dziedzińca powiększono aneks północno-wschodni. W 1559 r. wieże ratusza podwyższono i nakryto renesansowym hełmem. W 1580 r. uruchomiono zegar na elewacji wschodniej.
Od 1808 r. wnętrza ratusza ulegały stopniowej degradacji. Przestarzały obiekt nie odpowiadał wymogom nowoczesnej administracji i wkrótce miejscy radni przenieśli się do wybudowanego nieopodal Nowego Ratusza.
Dopiero pod koniec XIX wieku przeprowadzono pierwsze prace konserwacyjne m.in.: zrekonstruowano sterczyny w elewacji wschodniej, elewacja zachodnia została ozdobiona fantazyjnymi pseudogotyckimi ażurowymi szczytami. We wnętrzu wybudowano nową, okazałą klatkę schodową. W latach 30. XX wieku przeprowadzono kolejne prace. Przywrócono Sali Wielkiej formę trójnawową, położono nowe posadzki, otynkowano elewację wschodnią. Usunięto też otaczające ratusz budy handlowe. W trakcie walk o Wrocław w 1945 r. ratusz został dotkliwie uszkodzony. Jego reprezentacyjny charakter przywróciły mu liczne powojenne odbudowy i konserwacje.
Obecnie w Starym Ratuszu mieści się Muzeum Miejskie Wrocławia.
Na podst. mat. Muzeum Miejskiego